Zelfrijdende auto’s: Wat kan er vandaag en wat voorspelt de toekomst?

17/09/2021

Geschreven door Johannes Rodenbach

De echte doorbraak laat nog op zich wachten, maar de eerste contouren van een toekomst waarin geautomatiseerde voertuigen in het straatbeeld verschijnen, zijn al zichtbaar. Toch zijn er nog veel onduidelijkheden en vragen omtrent die toekomst. Collega Johannes schreef er deze blog over. 

In diverse Europese steden rijden (in pilootprojecten) al zelfrijdende bussen rond, terwijl auto’s steeds slimmer worden. Automatiseringsfuncties in nieuwe automodellen nemen diverse rijtaken over van de chauffeur. De bestuurder is nog lang niet overbodig, maar de trend is zichtbaar: langzaamaan geven we het stuur uit handen.

Het topic van zelfrijdende auto’s houdt me al even bezig en vanuit Autodelen.net zijn we onder meer heel benieuwd welke impact autonome wagens zullen hebben op ons mobiliteitssysteem. Wat mogen we verwachten van autonome auto’s? Hoe zullen ze ons verplaatsingsgedrag beïnvloeden? Zullen de positieve effecten opwegen tegen de mogelijke negatieve gevolgen?

Twee van mijn favoriete YouTube- en Twitter-persoonlijkheden brachten de voorbije weken enkele interessante bijdragen rond dit thema en die zetten voor mezelf het debat nog even op scherp.

Zelfrijdende wagens kunnen vandaag al heel wat

Beginnen doen we met de video van Veritasium, een populair educatief Amerikaans YouTube-account dat focust op wetenschap en technologie.

 

Derek Muller, de bezieler van het account, wordt in deze video rondgereden in een wagen van Waymo, waar geen bestuurder aan te pas komt. De auto rijdt volledig zelfstandig maar wordt wel vanop afstand gemonitord en bijgestaan door een dispatch. We spreken hier over het SEA-level 4.

De video is gesponsord door Waymo, het dochterbedrijf van Google, en dat ligt er bij momenten vingerdik op. Desalniettemin geeft het een goed beeld van waar de huidige generatie geautomatiseerde personenvoertuigen, in bepaalde omstandigheden, toe in staat is, en dat is reeds behoorlijk indrukwekkend.

De video focust sterk op het technologische aspect van deze evolutie en op de grote winsten die te boeken zijn op vlak van verkeersveiligheid. Wat echter ontbreekt is enige kritische reflectie over de mogelijke impact van een toekomstig mobiliteitssysteem waarin alle auto’s zelfrijdend zijn.

Toekomst met volledig autonome wagens: utopie of dystopie?

Daarvoor moeten we bij een nieuwe studie van het Federaal Planbureau zijn, van de hand van Laurent Franckx, die naast zijn werk als transporteconoom er ook een meer dan onderhoudend Twitter-profiel op nahoudt.

In deze studie wordt op basis van scenario’s en simulaties nagegaan wat de volledige automatisatie van het wagenpark kan betekenen voor het totaal aantal afgelegde voertuigkilometers. Het artikel is zeer to the point en komt op basis van theoretische inschattingen tot een niet al te rooskleurig beeld. Aangezien je tijdens een autorit niet meer zelf achter het stuur dient te zitten en er zo tijd vrijkomt om andere zaken te doen, verwacht het Planbureau dat dit tot een toename van het aantal afgelegde autokilometers zal leiden. Daarnaast zal de kostprijs voor het gebruik van een wagen vermoedelijk dalen, wat nog voor een extra impuls aan autogebruik zorgt.

Wat misschien nog het meeste zorgen baart is dat de verwachte toename van het aantal autokilometers groter is dan de afname van het aantal kilometers met andere modi zoals openbaar vervoer of de fiets. Er is dus niet alleen een modal shift richting meer auto’s, maar ook nog eens een toename van het totaal aantal afgelegde kilometers.

Deze vaststellingen staan haaks op ons streven naar minder verplaatsingen (vermijden) en naar meer actieve en collectieve verplaatsingen (verschuiven). De auteur stelt terecht dat de samenleving nu reeds moet nadenken over de mogelijke gevolgen van een volledige automatisering.

The only way forward is shared

Dat is iets wat we met Autodelen.net doen in het kader van het Europese Interreg ART-Forum project. Samen met steden, universiteiten en mobiliteitsexperts uit verschillende Europese landen werken we binnen dit project aan de bewustwording rond geautomatiseerd vervoer en doen we vooral ook beleidsaanbevelingen over hoe de transitie richting zelfrijdende voertuigen op een duurzame manier kan gebeuren.

In september 2021 lanceerden we daarom, samen met Mpact en de stad Mechelen, een discussienota over dit thema. We brachten 25 experts vanuit verschillende relevante disciplines bijeen voor een serie workshops die de basis vormden voor de discussienota en beleidsaanbevelingen.

Deze discussienota werd op 16 september 2021, op de inspiratiedag van het Netwerk Duurzame Mobiliteit in Mechelen, officieel overhandigd aan Vlaams minister Bart Somers. Een belangrijke conclusie van de paper die ook aan bod komt in de studie van het Federaal Planbureau is dat het delen van huidige en toekomstige (autonome) wagens cruciaal is om een duurzaam en leefbaar mobiliteitssysteem uit te bouwen. We kunnen er dus beter vandaag al aan beginnen!

Gerelateerd nieuws