Lancering van een National Access Point personenvervoer

Op 14/02 werd het National Access Point (NAP) voor personenvervoer gelanceerd. Het NAP komt er naar aanleiding van een Europese verordening die de lidstaten van de EU verplicht om een nationaal toegangspunt te creëren waar de komende jaren de gegevens van het personenvervoer worden verzameld. In België gebeurt dat via www.transportdata.be. Zowel private als publieke spelers worden hiertoe verplicht en elke vervoersaanbieder, zowel private als publieke spelers, zullen data moeten aanleveren. Autodelen.net vat hieronder samen wat de gevolgen en de verplichtingen voor aanbieders van gedeelde mobiliteit zijn. 

Wat is het National Access Point?

De vervoers- en mobiliteitsdepartementen van de federale overheid en de drie gewesten werkten samen met het Nationaal Geografisch Instituut (NGI) om een National Access Point te ontwikkelen. Het NGI zal verder instaan voor de verdere ontwikkeling en het beheer van het NAP.

Concreet moeten aanbieders van mobiliteitsdiensten zich aanmelden op het platform en moeten ze de link leggen van hun data naar het NAP. Zo vormt het NAP een platform waar data voor het personenvervoer, zowel publiek als privaat, uitgewisseld kunnen worden tussen aanbieders en professionele gebruikers, zoals de ontwikkelaars van reisplanners, MaaS-ontwikkelaars en dergelijke meer. Het kan als een ’telefoonboek’ gezien worden waar alle linken naar data teruggevonden kan worden.

Om de werking van het NAP te bevorderen, bevat www.transportdata.be ook een communicatieplatform waar alle gebruikers ondersteuning kunnen vinden en waar contacten gelegd kunnen worden met het oog op bijkomende ontwikkelingen van het NAP. Dit forum kan zeer interessant zijn om bijkomende vragen rond het NAP op te noteren en beantwoord te zien.

Hoe men zich aanmeldt en data uploadt, wordt hier uitgelegd en is ook te vinden op de website zelf. Alle vormen waarop stakeholders kunnen interageren met elkaar over het NAP worden hier toegelicht.

Een NAP voor een Europese modal shift

Het NAP vloeit voort uit de gedelegeerde verordening van de Europese Commissie van 31 mei 2017 met betrekking tot het aanbieden van EU-brede multimodale reisinformatiediensten (EU 2017/1926). Hier wordt in detail uitgelegd wat deze verordening inhoudt.

Door alle mobiliteitsmodi te laten samenkomen in het NAP, wil de EU de ontwikkeling van multimodale reisplanners, die klassieke vormen van transport zoals trein, tram en bus combineren met nieuwe vormen van personenvervoer (waaronder deelfietsen en -wagens, carpooling, etc.), stimuleren. Met deze multimodale reisplanners wordt het makkelijker voor reizigers en pendelaars om een route van deur-tot-deur te plannen en beroep te doen op duurzamere vormen van mobiliteit in plaats van de privéwagen. Dit moet helpen om de modal shift te realiseren.

De Belgische overheid legt (voorlopig) geen extra vereisten op. De Europese eisen volstaan dus in België. Om te bekijken welke exacte info moet worden aangeleverd bij elke deadline, bekijk je best even annex 1 van de Europese verordening.

Wat betekent dit voor de aanbieders van gedeelde mobiliteit?

Ook vraaggestuurde mobiliteit moet zich aanmelden op het NAP en data aanleveren. Het aanleveren van die data wordt gespreid over een periode van 3 jaar: eind 2023 zal de meest gespecialiseerde data aangeleverd moeten worden. In 2020 gelden er twee deadlines waaraan men moet voldoen:

1. 1. 21/03/2020: aanmelden op het NAP + (statische) data niveau 1 aanleveren 
2. 2. 01/12/2020: (statische) data niveau 2 aanleveren 

Voor de deelmobiliteit betekent dit dat men nu reeds aangemeld moet zijn. Vanaf 01/12/2020 moet vraaggestuurde mobiliteit ook info over de locatie van voertuigen en informatieverstrekking mbt. ticketing en tarieven (bv. waar en hoe er toegang tot de diensten wordt verleend en hoeveel dit kost,…) gedeeld worden. De exacte beschrijving vind je in de annex van de Europese verordening.

De Europese regelgeving heeft momenteel nog geen datastandaard opgelegd waarin aanbieders in deelmobiliteit data moeten aanleveren. Data kan voorlopig dus nog in alle formaten worden aangeleverd. De aangeleverde data hoeft geen open data te zijn, eventueel kan er een registratie- of licentiemodel aan gekoppeld worden, waarbij een bezoeker zich eerst dient te registreren om toegang te krijgen tot de data. Privacygevoelige data dienen vanzelfsprekend niet gedeeld te worden.

Hoe gaat dit concreet in zijn werk?

1. Aanbieders van gedeelde mobiliteit registreren zich viawww.transportdata.be.
2. Plaatsen daar een link naar hun brondata (die ze elders bewaren). Indien nodig is er de mogelijkheid om data zelf te uploaden op de www.transportdata.be zelf, maar dit wordt ontraden.
3. Voor niveau 1 en 2 dient enkele statische data te worden aangeleverd. Natuurlijk is het opportuun om indien mogelijk dynamische data aan te leveren. Deze zijn vaak nuttiger voor potentiële gebruikers van het NAP (bv. MaaS-spelers) en het hergebruik door hen kan jullie (commerciële) voordelen opleveren.
4. De data die bewaard wordt, mag, zoals gezegd, in elk format weergegeven worden. Wel is het belangrijk om de juiste metadata in te geven (ditmaal wel op de website van het NAP). Deze metadata omvat onder andere de naam van de dataset (waar gaat de data over), wie is de contactpersoon voor deze data, en dergelijke meer.

Aanmelden en data volgens niveau 1 dient dus al in orde te zijn. Data op niveau 2 dient te gebeuren vóór 01/12/2020. Momenteel is er geen specifieke wetgeving rond het Belgische NAP, aangezien er een Europese wetgeving is die de registratie op een NAP verplicht. Eventueel zal de federale overheid wel een bijkomstige wetgeving ontwikkelen om organisaties die zich niet aanmelden te bestraffen. Het is dus pertinent om zich zo snel mogelijk aan te melden op dit National Access Point.

Vragen?

We raden aan om in te schrijven op de viermaandelijkse nieuwsbrief van het NAP.  Daarin worden steeds de laatste updates meegedeeld. Vragen over de werking van het NAP en het aanleveren van data kunnen rechtstreeks gesteld aan Jasper Beernaerts van het NGI (jasper.beernaerts@ngi.be) of via contact@transportdata.be. Vragen over het wetgevend kader, richt je aan Nele Dedene van MOW (nele.dedene@mow.be).

Autodelen.net zal de vragen van de aanbieders rond het NAP verzamelen en verder bekijken met de FOD Mobiliteit en Vervoer hoe we de sector kunnen helpen om de wettelijke verplichtingen na te komen in het kader van het NAP.

Met bijkomende vragen kan je steeds terecht bij ine@autodelen.net

Gepubliceerd op 21/02/2020, bijgewerkt op 23/11/2020

Ine Lippens en Esther De Reys