De zelfrijdende auto: toekomst of utopie?

24/01/2020

De een gelooft stellig in de komst van de zelfrijdende wagen, terwijl een ander dit wegwuift als een sprookje. Ook wat de impact op duurzame mobiliteit en de leefomgeving betreft, zijn de meningen verdeeld. En hoewel giganten als Google, Uber en Tesla al jaren optimistisch zijn over de komst van de zelfrijdende wagen is deze nog niet doorgebroken. Hoe komt dat? Wij zetten het even voor jullie op een rijtje!

Zelfrijdend, hoe werkt dat dan?

Wie vandaag een auto aankoopt, ontdekt de magische wereld van cruise control, parkeerassistentie, automatische remsystemen,… Deze technologische snufjes vergemakkelijken het werk van de bestuurder en vallen onder de noemer ‘deels geautomatiseerde wagens’, oftewel automatiseringsniveau 3.


Presentatie Michael Glotz-Richter op SMR

De zelfrijdende wagen (niveau 5) gaat nog verder, want deze is uitgerust met artificiële intelligentie. Dankzij camera’s, sensoren, radars en lasers wordt de omgeving geanalyseerd en vervolgens door software en algoritmes geïnterpreteerd.

Dit zorgt ervoor dat de auto een onderscheid kan maken tussen een kind dat de weg overloopt of een plastieken zak die overwaait. Vervolgens moet de auto nog correct reageren, zodat deze in geval van het kind afremt en bij een plastieken zak niet.

Uitdagingen voor de auto-industrie

Het vertrouwen van de consument in de zelfrijdende auto is niet optimaal, dat toonde o.a.een bevraging van Deloitte uit 2019 aan. Bijna de helft van de Belgen blijkt wantrouwig te staan ten opzichte van de veiligheid van de technologie. Van een menselijke bestuurder aanvaarden we mogelijke fouten, maar bij een computergestuurde auto vinden we dit onaanvaardbaar. Hoewel een autonome wagen ongetwijfeld betrouwbaarder is, moet de technologie voor 100% onfeilbaar zijn. Autofabrikanten blijven dus veel geld investeren in het perfectioneren van deze technologie.

Daarnaast laat de zelfrijdende auto ook op zich wachten, omdat de focus van veel fabrikanten elders ligt. Autoconstructeurs worden onder meer door nieuwe Europese richtlijnen verplicht om hun vloot versneld te vergroenen en zijn daarom volop bezig met het uitbouwen van nieuwe productielijnen voor elektrische wagens.

Tegelijkertijd merken autoverkopers dat de interesse van de consument in een eigen auto afneemt. Een eigen auto is voor velen erg duur en men is zich steeds meer bewust van de milieu-impact. Hierdoor grijpen mensen naar duurzamere manieren om zich te verplaatsen, waaronder autodelen. Je kan je dus voorstellen dat autofabrikanten zich het hoofd breken over hun verdienmodel.

Mobiliteitsrevolutie of stap terug?

Autonoom vervoer zet aan tot dromen. Stel je voor: je stapt in je auto, slaat je laptop open en verricht al enkele telefoontjes. Of je neemt de tijd om nog even te videochatten met je moeder. Een beetje moe? Wel, dan doe je gewoon eventjes een dutje. De zelfrijdende auto is een toonbeeld van comfort en onderweg zijn wordt niet langer beschouwd als tijdverlies.

Daarnaast heeft de volautomatische wagen ook nog andere voordelen. Lieselot Vanhaverbeke, professor bij de VUB-onderzoeksgroep MOBI zegt in De Morgen dat de zelfrijdende wagen voor “een mobiliteitsrevolutie” zal zorgen als we hem leren delen. Er zullen minder wagens nodig zijn om ons te vervoeren, waardoor niet enkel onze tijd, maar ook de publieke ruimte efficiënter gebruikt worden. Het International Transport Forum stelt dat 90% van het wegverkeer vervangen kan worden door ritdelende Taxibots (autonome taxi’s die meerdere personen oppikken). Dit kan echter niet losgekoppeld worden van een goed functionerend openbaar vervoer, wat de ruggengraat is waar alle andere duurzame mobiliteitsoplossingen rond gebouwd worden.

Mobiliteitsexperten Michael Glotz-Richter (stad Bremen en partner ART-forum) en Suzanne Hoadley (Polis) spraken op Shared Mobility Rocks 2019 over het vermogen van geautomatiseerde deelauto’s om de vlotheid en veiligheid binnen het verkeer te doen toenemen. Ze lieten tijdens hun presentatie lieten ze het publiek aan de lijve ondervinden wat de voor- en nadelen van zelfrijdende wagens zijn.

Het Europees project ART-Forum (Automated Road Transport) bestaat uit 13 Europese partners waaronder Autodelen.net

De deelnemers kregen een rol toegewezen als voetganger/fietser, conventionele wagen of zelfrijdende wagen. Op de grond werd er een kruispunt getekend waarover de deelnemers zich moesten voortbewegen. Zolang enkel de zelfrijdende wagens deelnamen verliepen de verplaatsingen vlot. Meer zelfs, de verkeersstroom versnelde zonder botsingen te veroorzaken. Zodra conventionele wagens toegevoegd werden, nam die vlotheid opvallend af. De ‘bestuurders’ van de conventionele wagens waren zich ervan bewust dat zelfrijdende wagens afremden wanneer ze naderen. Hierdoor gingen de bestuurders zich assertiever gedragen, wat de verkeersveiligheid niet ten goede komt. Dit roekeloze gedrag werd in het derde deel van de oefening ook teruggevonden bij de voetgangers/fietsers. Ze manoeuvreerden zich tussen de wagens, wat ervoor zorgde dat de autonome voertuigen vaak stilstonden.

Praktische oefening tijdens sessie van ART-forum op Shared Mobility Rocks 2019.

Groen = voetgangers/fietsers

Geel = autonome wagens

Rood = conventionele wagens

>> Lees het verslag

Deze oefening legt de beperkingen van de technologie bloot. Daarnaast plaatst Michael Glotz-Richter een aantal vraagtekens bij de impact van autonome wagens op onze toekomstige mobiliteit. Hij geeft vier redenen waarbij het verkeersvolume toeneemt, zelfs met minder auto’s:

  • Autonome auto’s zullen de handigste manier zijn om zich van deur-tot-deur te verplaatsen. Dit zal leiden tot een negatieve modal shift van het gebruik van o.a. het openbaar vervoer en de fiets richting autogebruik.
  • Ook mensen zonder rijbewijs zullen toegang hebben tot zelfrijdende wagens, wat het autogebruik doet toenemen.
  • Het verplaatsingsgedrag wordt niet langer beschouwd als ‘tijdverlies’, terwijl dat bij een fiets, step of andere vervoersmodi wel het geval is.
  • Tegenwoordig probeert men de woon-werkverplaatsing in te perken door een job dicht bij huis te vinden of men gaat in de buurt van het werk wonen. De bovenstaande redenen zullen ervoor zorgen dat men minder geneigd is deze afstand te verkleinen. Dit leidt tot meer én langere verplaatsingen.

Autodelen.net brengt mee de toekomst in kaart

Het is momenteel nog onduidelijk hoe ver de technologie zal reiken en wat de impact op het verkeersnet en het verplaatsingsgedrag van de gebruiker zal zijn. Als partner van het ART-Forum-project bouwen we mee kennis op omtrent autonoom vervoer. Aan de hand van living labs en pilots simuleren we het gebruik van zelfrijdende wagens om zo de impact te kunnen meten. Tenslotte trachten we beleidsaanbevelingen te formuleren. Eén zaak staat alleszins al vast: als we alle huidige conventionele wagens vervangen door autonome wagens zal de ruimtelijke winst heel beperkt zijn. Door van bij het begin van de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s volop in te zetten op gedeeld gebruik, kunnen we pas echt stappen vooruit zetten.

Auteur: Binte Claes

Lees ook

De Morgen ‘De grote afwezige of het autosalon: de zelfrijdende wagen. Hoe komt dat?’ (9 januari 2020)

De Morgen ‘Visioen van zelfrijdende auto is voorlopig verdampt‘ (1 november 2019)

The conversation ‘Are self-driving cars safe?

Gerelateerd nieuws