Meer budget voor Vervoer op Maat: carpoolen als nieuwe optie binnen openbaar vervoer?

Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord voorziet vanaf 2026 een jaarlijkse stijging van de budgetten voor Vervoer op Maat (VoM).  Dat moet ervoor zorgen dat we op een flexibele manier bepaalde attractiepolen kunnen bereiken met het openbaar vervoer, zonder dat er de facto een vaste (en soms dure) buslijn moet worden ingelegd. Tegen 2029 moeten de vervoerregio’s jaarlijks 125 miljoen euro extra budget hebben om te investeren in deze onderste vervoerslaag. 

Momenteel worden in de 15 Vlaamse vervoerregio’s met het huidige budget o.a. al deelauto’s en -fietsen uitgerold. Autodelen.net pleit ervoor om met het nieuwe budget enerzijds het aanbod aan deelfietsen en auto’s te verhogen en anderzijds carpoolen mee op te nemen als deel van het Vervoer op Maat.  Carpoolen wordt vandaag ten onrechte  over het hoofd gezien door de vervoerregio’s. Het kan perfect werken als deel van het openbaar vervoer, en het is bovendien voordelig voor voor gebruikers en de overheid.  Dat tonen verschillende  praktijkvoorbeelden uit het buitenland.  

1. Buitenlandse pilots bewijzen de technische haalbaarheid 

Carpoolen wordt vandaag vooral ingezet  bij bedrijven en voor evenementen. Carpoolen als deel van het openbaar vervoer bestaat op dit moment nog niet bij ons. In Nederland, Noorwegen en Denemarken vonden de afgelopen jaren de eerste pilots plaats waarbij carpoolen werd geïntegreerd in het openbaar vervoer via samenwerking met Nabogo. Deze app werkt via het  ‘halte-halte’ principe en kan mee integreren in de routeplanner van de OV-app. De op- en afstaplocaties van Nabogo worden bepaald aan de hand van (digitale) ontmoetingsplaatsen en worden vaak vastgelegd door de gemeente. Bestuurders kunnen ritten aanbieden door hun vertrek- en aankomstlocatie, tijdstip en eventuele tussenstops in te voeren. Passagiers kunnen op zoek naar beschikbare ritten die aansluiten bij hun reisroute of vertrektijden. Ook in de Ile-de-France regio is carpoolen onderdeel van het openbaar vervoer. Via verschillende OV-abonnementen heb je recht op twee gratis carpool ritten per dag via één van de geïntegreerde carpoolbedrijven. Boeken doe je via de Ile-de-France mobilité app. 

2. Buitenlandse pilots bewijzen het succes

De drie Noorse pilots met de lokale OV-entiteiten in Drammen, Bergen en Trondheim telden tussen mei 2023 en mei 2024 65.000 ritten, ritten die vooral in de landelijke gebieden rondom de steden werden gemaakt.  Denenmarken kende dan weer gemiddeld 11.000 geregistreerde carpoolritten via Nabogo in 2023. Ook de kleinschalige test bij onze Noorderburen (West-Brabant) kende met gemiddeld 1250 ritten per maand succes. Mensen vinden in landelijke gebied dus meer en meer de weg naar een OV-geïntegreerd carpoolsysteem. 

prikkel vanuit de overheid (zoals een vergoeding van 2 euro per rit voor gebruikers) kan het gebruik aanzienlijk gestimuleerd worden. Dit is in lijn met resultaten uit Frankrijk, waar een nationale carpoolwet zorgt voor aanvullende subsidies en ondersteuning. 

Daarenboven maakt carpoolen optimaal gebruik van bestaande infrastructuur en beschikbare stoelen in auto’s, wat dure uitbreidingen in wegeninfrastructuur en klassiek  openbaar vervoer vermijdt. Volgens het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) zou een toename van slechts 3% in carpoolen tijdens de spits al leiden tot een vermindering van verkeersdrukte met 5-10% in stedelijke gebieden. 

Minder voertuigen op de weg vermindert ook  de CO2-uitstoot. Een carpoolrit kan zorgen voor een CO2-reductie per passagier van 10 tot 25%.  Daarmee past carpoolen ook perfect in de ambitie van Vlaanderen rond de modal shift. 

Ook voor individuen betekent carpoolen een kostenbesparing. Carpoolen kan een brandstofbesparing van 50% of meer opleveren, aangezien de kosten voor benzine, diesel of elektriciteit worden gedeeld door de inzittenden. Redenen genoeg dus om in te zetten op carpoolen. 

Quid Vlaanderen?

We geloven alvast dat hier ook in Vlaanderen een markt voor is en dat we in de toekomst van Hoppinpunt naar Hoppinpunt op een vlotte, goedkope manier kunnen carpoolen. Tijd voor de vervoerregio’s om de handschoen op te nemen!