Onderzoek KULeuven autodelen vliegt uit de bocht

Gisteren (07/11/19) werd een nieuwe studie omtrent autodelen voorgesteld door de KULeuven. Ondanks enkele waardevolle bevindingen was ik oprecht verrast over een aantal ongenuanceerde conclusies. Deze morgen verslikte ik me in mijn koffie bij het lezen van het artikel Autodelen is hip, maar zorgt vaak voor weinig milieuwinst: hoe kan dat? Inderdaad, hoe kan het dat een goed bedoeld onderzoek zo uit de bocht vliegt? 

Auteur: Jeffrey Matthijs

Autodelers gebruiken meer alternatieven dan autobezitters

Laat mij beginnen met te stellen dat er conclusies zijn waar ik mij als ervaringsdeskundige van diverse autodeelsystemen (autodeler sinds 2005) en professioneel expert (directeur Autodelen.net sinds 2008) volledig kan in vinden. De meeste autodelers gebruiken vaker de fiets, het openbaar vervoer en verplaatsen zich meer te voet dan mensen die een privéauto bezitten. Ik woon in Gent en doe zo goed als alle verplaatsingen met de fiets. Zelfs de regen kan mij niet tegenhouden want zoals een Scandinavisch spreekwoord placht te zeggen ‘slecht weer bestaat niet, enkel slechte kledij’. Voor professionele verplaatsingen combineer ik meestal de trein met de deelfiets of -wagen.

Verder liggen verschillende conclusies in lijn met (inter)nationaal onderzoek. Zo bezitten autodelers minder privé auto’s en zijn de voornaamste pluspunten de milieuvoordelen, de lagere gebruikskost en het gebruiksgemak. Ook het feit dat autodelen enkel voordelen oplevert wanneer er terzelfder tijd gewerkt wordt aan het ontraden van autogebruik (en -bezit) kan ik volledig beamen. Maar dan … 

Autodelen haalt mensen uit de bus!?

Volgens de algemene conclusies van het onderzoek startte 70% van de autodelers met autodelen omdat dit sneller is dan het openbaar vervoer (OV). Toen ik dit las verslikte ik me letterlijk in mijn koffie. Dit is compleet in strijd met diverse (inter)nationale studies. Meer nog, ik ken geen enkele studie die stelt dat iemand met autodelen start omdat het sneller is dan OV. 

Hier moest ik het fijne van weten en ging dus wat dieper graven. Eerst en vooral moesten respondenten bij 11 verschillende stellingen aangeven of het al dan niet een belangrijke reden was om te starten met autodelen. Je moet deze ene stelling dus in haar context bekijken en samen lezen met de 10 andere. Zo blijken de belangrijkste redenen de milieuvoordelen, het gebruiksgemak en de prijs te zijn. Ik was al iets meer gerustgesteld maar ging nog wat verder. Autodelers gaven aan dat ze minder dan 1 keer per week een deelwagen gebruikten en dit voor boodschappen, familie- of vriendenbezoek. 

En toen werd het mij volledig duidelijk… De stelling klopte dus eigenlijk als een bus (vergeef me mijn flauwe woordspeling). Ik gebruik inderdaad liever een deelwagen om mijn moeder in Kaprijke te bezoeken. Heb je al eens geprobeerd om van Gent naar Kaprijke te geraken met de bus of trein? Je passeert er bijna elk pittoresk (en hoegenaamd mooi en gezellig) dorpje van het Meetjesland en het duurt ongeveer anderhalf uur. Met een deelwagen doe ik het op een half uurtje. Dus ja, op dat moment gebruik ik een deelwagen omdat die veel sneller is dan het openbaar vervoer. Maar serieus, daaruit concluderen dat ik als autodeler veel meer met de wagen zou rijden dan met het OV …

Andere bizarre conclusies (die andere onderzoeken tegenspreken)

Hoewel het onderzoek goedbedoeld is en een zekere waarde heeft, vind ik het bizar dat een wetenschappelijke instelling dergelijk document publiceert zonder leeswijzer waarin duidelijk gesteld wordt dat het geen representatief onderzoek is en dat er dus geen verregaande conclusies kunnen aan gekoppeld worden. Juist, dit wordt op zich wel vermeld maar dat is blijkbaar geen reden om af te zien van andere gewichtige uitspraken zoals het feit dat de impact van peer to peer autodelen gelijk is aan de impact van autodelen door bedrijven die een eigen vloot hebben, dat de sector niet gebaat is bij enige vorm van subsidiëring of dat autodelen kan leiden tot een toename van 238 kilo CO₂-uitstoot per week. 

Nood aan wetenschappelijke data en onderzoek

Ik mag dan wat scherp overkomen, dat komt, u kon het wellicht al raden, omdat het thema mij zo nauw aan het hart ligt. We moeten echt stoppen met te proberen scoren door grote uitspraken te doen die nauwelijks hard te maken zijn. Ik roep de KULeuven dan ook op om samen met Autodelen.net en de sector de handschoen op te nemen en te starten met gedegen, statistisch en representatief onderzoek waarmee beleidsmakers en publiek verder kunnen. Vandaag worden immers al genoeg populistische uitspraken gedaan waar geen enkele beleidsmaker of consument wat aan heeft.